Tạo sự gắn kết, đồng lòng trong bảo vệ di sản văn hóa

+ Thưa Đại biểu Quốc hội, trong Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua, nội dung nào được ông quan tâm nhất?

- Đại biểu Nguyễn Quốc Hận: Nội dung mà tôi thấy tâm đắc, đó là việc mở rộng sự tham gia của cộng đồng trong việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Điều này thể hiện sự công nhận vai trò của cộng đồng địa phương như những người bảo tồn chủ thể của di sản. Việc này không chỉ giúp tăng cường ý thức của người dân về bảo vệ di sản mà còn tạo ra sự gắn kết, đồng lòng giữa các cấp chính quyền và cộng đồng trong việc bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống.

Ngoài ra, các biện pháp tăng cường bảo vệ di sản phi vật thể, đặc biệt là các phong tục, tập quán và nghệ thuật truyền thống, cũng là điểm mạnh của việc sửa đổi luật lần này. Những nỗ lực để đảm bảo việc bảo tồn các di sản này diễn ra một cách bền vững và không bị mai một qua thời gian chính là điều quan trọng để giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

+ Điểm mới trong Luật lần này đã bổ sung quy định về thành lập Quỹ bảo tồn di sản văn hóa ở địa phương. Quỹ này có ý nghĩa như thế nào đối với công tác bảo tồn di sản văn hóa, thưa ông?

- Đại biểu Nguyễn Quốc Hận: Tôi cho rằng, Quỹ bảo tồn di sản văn hóa ở địa phương có ý nghĩa quan trọng và thiết thực đối với công tác bảo tồn di sản văn hóa, đóng vai trò như một nguồn tài chính bổ trợ giúp bảo đảm sự phát triển bền vững trong công tác bảo tồn, phục hồi và phát huy các giá trị văn hóa độc đáo của mỗi địa phương.

Cụ thể, Quỹ này sẽ có thể hỗ trợ tài chính cho các dự án bảo tồn thông qua việc cung cấp kinh phí cho các dự án bảo tồn, trùng tu di tích lịch sử, công trình kiến trúc và các tài sản văn hóa khác cần được duy trì, phục hồi.

Bên cạnh đó, sự hiện diện của Quỹ bảo tồn sẽ khuyến khích sự đóng góp và tham gia của cộng đồng, bao gồm các doanh nghiệp, tổ chức phi lợi nhuận và người dân địa phương, từ đó tạo ra sự hợp lực trong công tác bảo tồn. Đồng thời, giúp giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn ngân sách nhà nước, mở rộng các kênh tài chính khác nhau, từ đó linh hoạt hơn trong việc triển khai các dự án bảo tồn.

Đặc biệt là góp phần phát triển du lịch văn hóa và giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa của địa phương. Tôi cho rằng, việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa sẽ làm tăng sức hấp dẫn của địa phương đối với du khách, từ đó phát triển ngành du lịch, tạo việc làm, thúc đẩy kinh tế địa phương. Cùng với đó, Quỹ giúp bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống và đặc trưng, bảo đảm rằng các thế hệ tương lai sẽ được tiếp cận và hiểu rõ về lịch sử, bản sắc của địa phương mình.

Quỹ bảo tồn di sản văn hóa không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho công tác bảo tồn mà còn có tác động tích cực lâu dài đến sự phát triển kinh tế - xã hội và giữ gìn bản sắc văn hóa địa phương.

+ Vậy theo Đại biểu, cần đảm bảo những điều kiện gì để Quỹ bảo tồn di sản văn hóa hoạt động có hiệu quả?

- Đại biểu Nguyễn Quốc Hận: Để Quỹ bảo tồn di sản văn hóa hoạt động có hiệu quả, tôi cho rằng cần đảm bảo được một số điều kiện.

Thứ nhất, Quỹ cần có hệ thống quản lý tài chính minh bạch và chuyên nghiệp, bao gồm việc giám sát, báo cáo chi tiêu rõ ràng, kiểm toán định kỳ để đảm bảo nguồn vốn được sử dụng đúng mục đích và hiệu quả.

Thứ hai, có mục tiêu rõ ràng. Quỹ phải xác định rõ các mục tiêu cụ thể như bảo tồn kiến trúc cổ, khôi phục di sản văn hóa phi vật thể, hoặc hỗ trợ các hoạt động nghiên cứu, giáo dục liên quan đến di sản. Mục tiêu rõ ràng giúp định hướng sử dụng nguồn lực hợp lý và tập trung vào những ưu tiên quan trọng.

Thứ ba, có nguồn vốn ổn định và bền vững. Quỹ cần có nguồn tài trợ ổn định từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm ngân sách nhà nước, tài trợ từ các tổ chức quốc tế, đóng góp của doanh nghiệp và cá nhân. Điều này giúp Quỹ hoạt động liên tục, không bị gián đoạn do thiếu hụt tài chính.

Thứ tư, sự tham gia của cộng đồng. Các hoạt động của Quỹ cần có sự tham gia và hỗ trợ từ cộng đồng địa phương để tăng cường sự hiểu biết, nhận thức và cam kết bảo tồn di sản. Sự tham gia này có thể thông qua các chương trình giáo dục, sự kiện văn hóa hoặc các dự án cộng đồng.

Thứ năm, đội ngũ chuyên gia có năng lực. Để thực hiện các dự án bảo tồn một cách chuyên nghiệp và hiệu quả, Quỹ cần có sự hợp tác với các chuyên gia về bảo tồn, khảo cổ học, kiến trúc văn hóa. Đội ngũ này đóng vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu, lên kế hoạch và thực hiện các hoạt động bảo tồn.

Thứ sáu, kế hoạch và chiến lược dài hạn. Quỹ cần xây dựng các chiến lược bảo tồn dài hạn để đảm bảo di sản được bảo vệ bền vững qua nhiều giai đoạn. Kế hoạch này nên bao gồm các mục tiêu ngắn hạn, dài hạn, biện pháp bảo tồn và các bước phát triển liên tục để thích ứng với những thay đổi trong xã hội và môi trường.

Thứ bảy, ứng dụng công nghệ. Sử dụng công nghệ hiện đại trong bảo tồn như số hóa, quét 3D và lưu trữ thông tin điện tử giúp bảo vệ, phục hồi di sản một cách chính xác, nhanh chóng. Công nghệ cũng hỗ trợ việc chia sẻ, phổ biến thông tin di sản ra cộng đồng một cách hiệu quả.

Thứ tám, hợp tác quốc tế. Quỹ nên tìm kiếm sự hợp tác, hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế về bảo tồn di sản để học hỏi kinh nghiệm, nhận sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính, cũng như mở rộng mạng lưới đối tác.

Thứ chín, đánh giá và điều chỉnh. Quỹ cần thường xuyên đánh giá hiệu quả hoạt động và điều chỉnh chiến lược khi cần thiết để đáp ứng các thách thức mới và cải thiện hiệu quả của các dự án bảo tồn.

Tôi cho rằng, chỉ khi các điều kiện trên được đáp ứng, Quỹ bảo tồn di sản văn hóa mới có thể thực sự hoạt động, vận hành một cách hiệu quả, góp phần bảo vệ và phát triển di sản văn hóa cho các thế hệ tương lai.

+ Đại biểu có kỳ vọng gì khi Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) có hiệu lực thi hành?

- Đại biểu Nguyễn Quốc Hận: Kỳ vọng lớn nhất của tôi là Luật sửa đổi đưa ra những quy định chặt chẽ và cụ thể hơn nhằm bảo vệ và gìn giữ các di sản văn hóa, ngăn chặn các hành vi xâm phạm hoặc phá hoại di sản; đồng thời, quản lý và phát triển di sản bền vững.

Tôi tin rằng việc áp dụng Luật mới có thể thúc đẩy việc quản lý di sản theo hướng bền vững, hài hòa giữa việc bảo tồn và khai thác du lịch, đảm bảo rằng di sản văn hóa không bị xuống cấp hoặc mất đi giá trị vốn có.

Cùng với đó, tăng cường nhận thức và trách nhiệm cộng đồng. Luật sửa đổi có thể đặt ra các biện pháp nhằm nâng cao nhận thức của người dân, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa. Tạo điều kiện cho việc đầu tư, hỗ trợ tài chính, nhân lực nhằm phục vụ tốt hơn cho công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa.

Ngoài ra, Luật sửa đổi sẽ giúp đồng bộ các quy định trong nước với các cam kết và công ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, từ đó, mở rộng cơ hội hợp tác quốc tế trong lĩnh vực bảo tồn di sản.

Tôi thực sự kỳ vọng khi Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) có hiệu lực thi hành sẽ đảm bảo được rằng, di sản văn hóa của quốc gia được bảo vệ, phát triển một cách toàn diện, bền vững và có sự tham gia tích cực của toàn xã hội.

+ Xin trân trọng cảm ơn Đại biểu Quốc hội!

Thiên An (Thực hiện)