Trẻ 13 tuổi đã nghiện thuốc lá điện tử, Bộ Y tế lên tiếng cảnh báo khẩn
Bộ Y tế cho biết, tỷ lệ học sinh 13–15 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử ở Việt Nam đã tăng gấp đôi chỉ sau một năm, từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023.
Không chỉ dừng lại ở học sinh, nhóm thanh niên 15–24 tuổi cũng có tỷ lệ sử dụng cao nhất, 7,3%, trong khi các nhóm tuổi lớn hơn vẫn ghi nhận con số không nhỏ. Cùng năm, gần 1.224 người nhập viện vì các biến chứng liên quan đến thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng trong đó hơn 1.100 trường hợp sử dụng kéo dài với hậu quả nặng nề về hô hấp, tim mạch và thần kinh.
Một khảo sát mới của Trường Đại học Y tế công cộng phối hợp với Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá và Vital Strategies thực hiện cuối năm 2023, tại 11 tỉnh, thành phố, cho thấy gần 96% học sinh biết đến thuốc lá điện tử và 14% từng thử hút.
Khẳng định cả thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng đều là những loại sản phẩm thế hệ mới chứa nicotine hiện chưa được phép bán tại Việt Nam.
Con số đáng sợ hơn: 7% học sinh hút trong 30 ngày gần nhất nghĩa là việc sử dụng không còn mang tính “thử nghiệm”, mà đã trở thành thói quen.
“Nicotine trong thuốc lá điện tử là chất gây nghiện cực mạnh, có thể khiến não bộ của trẻ bị lệch hướng phát triển, dẫn đến suy giảm trí nhớ, giảm khả năng tập trung và dễ rơi vào trạng thái phụ thuộc”, ông Nguyễn Tuấn Lâm, đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam cảnh báo.
Ngoài nicotine, nhiều mẫu thuốc lá điện tử còn chứa chì, formaldehyde, THC (chất có trong cần sa) những hóa chất có thể gây ung thư, tổn thương phổi, đột qụy, suy tim và các bệnh lý mạn tính khác. Không ít trường hợp ngộ độc cấp tính, bỏng hóa chất, thậm chí cháy nổ thiết bị đã được ghi nhận tại các cơ sở y tế.
Điều khiến các chuyên gia lo ngại là thuốc lá điện tử đang len lỏi vào học đường qua con đường mạng xã hội. Nhiều tài khoản trên TikTok, Instagram quảng cáo sản phẩm bằng hình ảnh sành điệu, giọng điệu “cool ngầu” cùng hương vị hấp dẫn như kẹo dâu, trà sữa, socola… khiến học sinh tò mò, muốn “thử cho biết”.
Thế nhưng, khi đã “thử”, ít ai dừng lại được. Nicotine nhanh chóng tạo cảm giác “phấn khích”, nhưng kéo theo là nghiện, lo âu, mất ngủ, rối loạn nhịp tim. Một khi nghiện, học sinh dễ tìm đến sản phẩm có nồng độ nicotine cao hơn, thậm chí pha trộn ma túy tổng hợp điều đã xảy ra trong nhiều vụ ngộ độc gần đây ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh.
Học sinh hút thuốc lá và thuốc lá điện tử cạnh một trường học trên địa bàn TP Đà Lạt cũ.
Trước thực trạng đáng báo động, Chính phủ đã ban hành hàng loạt văn bản để cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng từ năm 2025.
Theo Công văn số 1098/TTg-QHĐP ngày 23/12/2024, Thủ tướng giao Bộ Công Thương tổ chức triển khai việc cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển, sử dụng các sản phẩm này. Đồng thời, Bộ Y tế được giao xây dựng kế hoạch thực thi Nghị quyết 173/2024/QH15 và sửa đổi Nghị định 117/2020/NĐ-CP để xử lý nghiêm hành vi vi phạm.
Đến nay, Bộ Y tế đã hoàn tất dự thảo Quyết định trình Thủ tướng, trong đó đề xuất tăng cường giám sát, truyền thông phòng ngừa và hỗ trợ cai nghiện thuốc lá điện tử trong cộng đồng. Các chuyên gia nhận định, đây là bước đi mạnh mẽ, mang tính quyết định để chặn đứng làn sóng lan rộng của thuốc lá điện tử đặc biệt là trong giới trẻ.
Người bán thuốc lá điện tử cho trẻ em sẽ bị phạt hành chính với mức phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng.
Theo WHO, mỗi năm hơn 8 triệu người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá, trong đó 1,3 triệu người chết do hít khói thuốc thụ động. Tại Việt Nam, hơn 100.000 người mất mạng mỗi năm vì thuốc lá tương đương gần 300 gia đình chịu cảnh mất người thân mỗi ngày. Tổn thất kinh tế do thuốc lá gây ra ước tính hơn 108.000 tỷ đồng mỗi năm, gấp 5 lần nguồn thu thuế thuốc lá.
