Nét độc đáo của những cuốn sách chế tác thủ công đặc biệt

Sự trở về đầy cảm xúc

Đông A đã có 20 năm tìm tòi, nghiên cứu, học hỏi, nâng cao kỹ thuật làm sách thủ công, hướng tới đối tượng là những người chơi và các nhà sưu tầm sách, với 43 ấn bản đặc biệt S100 (S - viết tắt của từ Special, 100 là mỗi tựa in 100 bản) và hơn 50 bản giới hạn khác đã phát hành.

Phát biểu tại buổi lễ kỷ niệm 20 năm S100 Đông A, ông Trần Đại Thắng - Giám đốc Công ty CP Văn hóa Đông A bày tỏ: "Nếu trong các năm trước, hoạt động trưng bày sách sưu tầm của Đông A được tổ chức ở TP Hồ Chí Minh sôi động thì năm nay sự kiện này được tổ tại Hà Nội, trong trụ sở NXB Hội Nhà văn - một không gian đậm chất nghệ thuật.

Đối với cá nhân tôi, đây là “một sự trở về” mang nhiều ý nghĩa: Trở về nơi những ngày đầu Đông A thành lập; trở về quây quần bên anh chị em đồng nghiệp, đối tác và bạn hữu; trở về để gặp gỡ những anh chị công tác tại NXB Hội Nhà văn - nơi hợp tác xuất bản những ấn bản đặc biệt đầu tiên của Đông A.

Đó là "Văn mới 5 năm đầu thế kỷ", "Văn mới 5 năm 2011 - 2015", "Viết về bè bạn", "Hạt bụi người bay ngược", "Sắp đặt và diễn" - những ấn phẩm đã mở đầu cho chặng đường làm sách sưu tầm 20 năm nay của Đông A.

Các ấn bản giới hạn, đặc biệt (gọi tắt là sách S) của Đông A được mở đầu với "Văn mới 5 năm đầu thế kỷ", phát hành năm 2005. Lúc đó, khi rong ruổi khắp mọi miền đất nước để xin chữ ký trực tiếp của các nhà văn có tác phẩm được in trong hợp tuyền này, tôi cũng không hình dung và cũng không tưởng tượng được hành trình làm sách S của Đông A sẽ kéo dài đến tận bây giờ, qua rất nhiều giai đoạn thăng trầm khác nhau.

Từ đó đến nay, phòng Sách thủ công và xưởng gia công đã giới thiệu tới bạn đọc: 29 ấn bản đặc biệt $100 và hơn 50 ấn bản giới hạn khác. 5 năm vừa qua, sách S của Đông A không những tăng về số lượng mà còn nâng cao về chất lượng từ khâu in ruột, lựa chọn và phối hợp các chất liệu làm bia, kỹ thuật đóng sách, hoàn thiện sách...

Song song với đó, chúng tôi cũng đã kết nối, duy trì và phát triển tệp khách hàng sách S; nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc khách hàng tiến tới ngày càng chuyên nghiệp. Dự kiến, trong thời gian tới, Đông A sẽ mở rộng lĩnh vực bảo hành, sửa chữa sách S theo nhu cầu của các nhà sưu tầm".

Mỗi cuốn sách là một tác phẩm mỹ thuật

Đến nay, trải qua 20 năm hình thành và phát triển dòng sách S, Đông A được ghi nhận là một trong những đơn vị đi đầu trong thị trường ngách của ngành xuất bản với nhiều cải tiến, đổi mới cả về chất lượng ấn phẩm lẫn dịch vụ chăm sóc khách hàng.

Tại đợt trưng bày này, Đông A giới thiệu đầy đủ 43 bản đặc biệt S100 từ năm 2005 đến 2025. Bên cạnh đó, sự kiện cũng giới thiệu các ấn bản giới hạn khác như: S365, S500, S895 và tủ sách Trăm năm Nobel.

Các ấn bản này được trưng bày chia theo giai đoạn, tương ứng với từng thời kỳ hình thành và phát triển dòng sách sưu tầm của Đông A. Từ 2005 đến 2015 là giai đoạn đầu với các ấn phẩm: "Văn mới 5 năm đầu thế kỷ" và "Văn mới 5 năm 2011 - 2015" (Nhiều tác giả; Hồ Anh Thái tuyển); "Viết về bè bạn" (Bùi Ngọc Tấn); "Hạt bụi người bay ngược" (Hòa Vang); "Sắp đặt và diễn" (Hồ Anh Thái).

Điểm nhấn là những ấn bản đặc biệt được thực hiện trong năm 2024 với nhiều kỹ thuật mới được áp dụng. Lần đầu tiên, Đông A áp dụng lối đóng sách Bradel kết hợp với phong cách Kinh Thánh với ấn bản S100 "Nhà thờ Đức Bà Paris".

Lối đóng sách Bradel kết hợp với phong cách Kinh Thánh cũng được áp dụng với ấn bản đặc biệt "Thần khúc". Kỹ thuật trang trí ghép da inlay được áp dụng cho ấn bản "Con Bim trắng tai đen" và "Hành trình thám hiểm Đông Dương".

Đáng chú ý, Đông A lần đầu giới thiệu tới độc giả hai ấn bản S100 của năm 2025: "Truyện Kiều" và "Lịch sử Việt Nam bằng hình". S100 "Truyện Kiều in Letter Press" (in lún) trên giấy dó truyền thống Bắc Ninh, gây ấn tượng về cả thị giác lẫn xúc giác cho người sử dụng. Ấn bản này được giữ nguyên phách giấy ở ba cạnh, tạo sự hoài cổ.

Trước đó, "Số đỏ" là cuốn sách in trên giấy dó đầu tiên, khâu theo lối Passé-carton (khâu rết) cổ điển Châu Âu và để gáy trần. Còn "Truyện Kiều" là cuốn sách đầu tiên được Đông A áp dụng ba kỹ thuật in sách bằng phương pháp Letter Press, khâu gáy theo lối Coptic với mũi khâu đôi hai màu chỉ và bìa sách làm từ chất liệu sơn mài do Hanoia thực hiện.

Ấn bản S100 thứ hai của năm 2025 là "Lịch sử Việt Nam bằng hình" được in bốn màu trên giấy Magic Fabric Ivory 120 gsm. Đây cũng là lần đầu tiên, Đông A áp dụng lối làm bìa theo phong cách Đan Mạch (Danish millimeter bindings). Bìa sách được đóng cấn rãnh, ruột sách được gõ nấm vuông góc 90 độ. Bìa sách được trang trí kết hợp giữa da dê và chất liệu vải.

Các họa tiết đầu đao hình rồng (hiện vật thời Lê Trung hưng), chuôi kiếm Đông Sơn trên bìa vải được ép kim nhũ vàng và ép chìm. Miếng vải đóng bìa liền mạch bọc xuyên suốt từ gác bìa 1, sang bìa 1 đến gáy sách, bìa 4 và gác bìa 4. Viền bìa da chỉ vài mm, nhãn tên sách ở bìa 1 và gáy cùng chất liệu da dê Pháp và mạ bằng vàng thật.

Song song với các ấn bản đặc biệt, tại sự kiện lần này, Đông A cũng trưng bày dòng sách giới hạn. Trong đó có tủ sách Trăm năm Nobel giới thiệu các tác phẩm nổi tiếng của các tác giả đoạt giải Nobel văn chương.

Các cuốn sách giới hạn trong dòng sách S365, S500, S895 có bìa làm bằng chất liệu PU, microfiber hoặc da nhân tạo. Với tủ sách Trăm năm Nobel, các cuốn đều được làm bìa cứng với chất liệu bọc bìa là Heritage Library Buckram nhập từ hãng Ratchford, Anh Quốc.

Sách được mạ cạnh bằng nhũ vàng và có hộp sách bằng carton. Đây là sự vinh danh dành cho những viên ngọc văn chương quý giá của nhân loại. Tất cả các ấn bản giới hạn đều có quy cách cao cấp hơn so với các bản phổ thông, đem đến cho bạn đọc những xúc cảm thẩm mỹ như đang được thưởng lãm những tác phẩm nghệ thuật.