Thế giới lại sai lầm với đậu mùa khỉ?

Giới chức y tế cảnh báo kịch bản các nước giàu mua số lượng lớn vắc-xin ngừa đậu mùa khỉ nhưng từ chối chia sẻ với châu Phi có thể khiến hàng triệu người không được bảo vệ trước một đại dịch còn tiếp tục lan rộng. TS Boghuma Kabisen Titanji, phó giáo sư y khoa tại Trường ĐH Emory (Mỹ), nhận xét: "Những sai lầm mà chúng ta nhìn thấy trong đại dịch Covid-19 đã và đang lặp lại".

Theo hãng tin AP ngày 30-7, trong khi các quốc gia giàu có đã đặt hàng triệu liều vắc-xin đậu mùa khỉ thì chưa có nước nào công bố kế hoạch chia sẻ với châu Phi. Từ tháng 5 đến nay, hơn 21.000 ca mắc đậu mùa khỉ được ghi nhận ở gần 80 quốc gia, với khoảng 75 ca tử vong ở châu Phi, chủ yếu tại Nigeria và Congo. Hôm 29-7, Brazil và Tây Ban Nha xác nhận các trường hợp tử vong liên quan đậu mùa khỉ, trở thành những ca tử vong đầu tiên được ghi nhận bên ngoài châu Phi.

Các nhà khoa học cho rằng không giống các chiến dịch ngăn chặn Covid-19, việc tiêm phòng đại trà ngừa đậu mùa khỉ sẽ không cần thiết. Thay vào đó, sử dụng có mục tiêu các liều vắc-xin sẵn có, cùng với các biện pháp khác có thể ngăn chặn dịch đậu mùa khỉ lan rộng. Hôm 23-7, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) gọi đây là tình trạng khẩn cấp về y tế toàn cầu. Hiện tại, hơn 70% trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ trên thế giới ở châu Âu và 98% ca mắc là nam giới có quan hệ tình dục đồng giới.

Người dân xếp hàng bên ngoài phòng khám chờ tiêm vắc-xin ngừa đậu mùa khỉ ở Chicago, bang Illinois - Mỹ hôm 25/7 Ảnh: REUTERS

Tuy đậu mùa khỉ khó lây lan hơn nhiều so với Covid-19 nhưng các chuyên gia cảnh báo nếu bệnh lan rộng sang các khu vực lớn - hiện ở châu Âu và Bắc Mỹ, nhu cầu về vắc-xin có thể tăng lên.

Ngày 28/7, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) châu Phi đã kêu gọi ưu tiên vắc-xin cho châu lục này, đồng thời cho rằng họ đang bị bỏ lại phía sau. Ông Ahmed Ogwell, Giám đốc CDC châu Phi, cảnh báo: "Nếu chúng tôi không an toàn, phần còn lại của thế giới sẽ không an toàn".

Trong khi đó, thế giới hiện chỉ có một nhà sản xuất vắc-xin ngừa đậu mùa khỉ tiên tiến nhất là Công ty Bavarian Nordic (Đan Mạch). Khả năng sản xuất của hãng này trong năm nay là khoảng 30 triệu liều, với khoảng 16 triệu liều sẵn có.

Đến nay, Mỹ đã đặt hàng số lượng nhiều nhất, với 13 triệu liều dự trữ nhưng mới chỉ có khoảng 1,4 triệu liều được giao. Bang New York - nơi vừa ban bố tình trạng khẩn cấp vì số ca bệnh tăng nhanh - sẽ nhận được 110.000 liều trong số 800.000 liều mà chính phủ liên bang có kế hoạch phân bổ từ 4-6 tuần tới.

 TS Ingrid Katz, chuyên gia y tế toàn cầu tại Trường ĐH Harvard (Mỹ), cho rằng dịch đậu mùa khỉ "có thể kiểm soát được" nếu các loại vắc-xin ngừa bệnh được phân bổ phù hợp.

Bệnh đậu mùa khỉ lan rộng cũng làm dấy lên lo ngại virus có thể lây lan cho đối tượng dễ bị tổn thương là trẻ em. Theo Bloomberg, các chuyên gia WHO trong tuần này cho biết họ đang theo dõi chặt chẽ khả năng lây bệnh ở trẻ em. Đến nay, chỉ có hơn 80 trẻ em ở một số quốc gia mắc đậu mùa khỉ, phần lớn bị lây do tiếp xúc với người thân mắc bệnh.