Ngân hàng tập trung phát triển hạ tầng số

Để phục vụ nhu cầu thanh toán bằng các dịch vụ ngân hàng số, dự báo sẽ tăng đột biến dịp cuối năm, các ngân hàng thương mại đang không ngừng tập trung đầu tư phát triển hạ tầng.

Giao dịch không dùng tiền mặt tăng 43,32% về số lượng

Theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, trong 9 tháng của năm 2025, giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt toàn hệ thống tăng 43,32% về số lượng và 24,23% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024, cho thấy xu hướng thanh toán điện tử đang ngày càng phổ biến.

Trong đó, giao dịch qua kênh internet tăng 51,2% về số lượng và 37,17% về giá trị; qua điện thoại di động tăng 37,37% về số lượng và 21,79% về giá trị. Đặc biệt, giao dịch qua mã QR tăng 61,63% về số lượng và 150,67% về giá trị. Ngược lại, giao dịch qua ATM tiếp tục giảm 16,77% về số lượng và 5,74% về giá trị, cho thấy thói quen rút tiền mặt của người dân đang được thay thế.

Hệ thống hạ tầng thanh toán quốc gia hoạt động ổn định, an toàn và hiệu quả. Cụ thể, giao dịch qua hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng tăng 46,87% về giá trị; qua hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử tăng 19,14% về số lượng. Đến nay, có 53 tổ chức được cấp phép cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, trong đó 49 tổ chức cung ứng ví điện tử, góp phần đa dạng hóa thị trường.

Một hình thức khá mới trong thanh toán điện tử là Mobile Money thực sự phát huy hiệu quả trong phổ cập tài chính toàn diện, với hơn 10,89 triệu tài khoản, trong đó 70% thuộc khu vực nông thôn, miền núi, hải đảo. Tổng số giao dịch qua Mobile Money đạt hơn 290,4 triệu lượt, giá trị khoảng 8.511 tỷ đồng, giúp hàng triệu người dân vùng sâu, vùng xa tiếp cận dịch vụ tài chính hiện đại, không cần tài khoản ngân hàng.

Đại diện Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) cho biết, ngân hàng đặc biệt chú trọng phát triển các ứng dụng ngân hàng điện tử với giao diện thân thiện và nhiều tiện ích. Trong đó, Agribank Digital hoạt động như một mô hình chi nhánh ngân hàng thu nhỏ, phục vụ mọi đối tượng khách hàng, đặc biệt là ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, giúp khách hàng dễ dàng tiếp cận các dịch vụ tài chính, giảm thiểu thời gian và công sức so với khi phải đến các chi nhánh ngân hàng truyền thống.

Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu (ACB) cũng đầu tư mạnh mẽ cho chuyển đổi số. ACB đã phát triển Ngân hàng số ACB ONE thành kênh kinh doanh trọng yếu song song với ngân hàng truyền thống. Nhờ đó, ACB đã mở rộng thêm kênh huy động và thu hút thêm khách hàng mới, gia tăng thị phần. ACB đã có 6,7 triệu khách hàng cá nhân và 305.000 khách hàng doanh nghiệp đăng ký sử dụng dịch vụ ngân hàng số.

Số hóa phần lớn dịch vụ ngân hàng

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng cho biết, đến nay, phần lớn các dịch vụ ngân hàng cơ bản đã được số hóa, với khoảng 95% giao dịch thực hiện trên kênh số. Hệ sinh thái thanh toán số đã kết nối chặt chẽ giữa ngân hàng và các dịch vụ dân sinh như điện, nước, viễn thông, y tế, giáo dục, thương mại điện tử, du lịch, cũng như các dịch vụ công trực tuyến trên Cổng dịch vụ công quốc gia. Người dân có thể thanh toán, mua sắm, đặt vé, nộp phí, lệ phí, chi trả an sinh xã hội ngay trên các ứng dụng ngân hàng hoặc nền tảng số quen thuộc.

Để phục vụ cho nhu cầu thanh toán không dùng tiền mặt được dự báo sẽ tăng đột biến cuối năm, Ngân hàng Nhà nước khuyến khích các tổ chức tín dụng đẩy nhanh chuyển đổi số, kết nối với các ngành, lĩnh vực khác để mở rộng hệ sinh thái dịch vụ số, lấy khách hàng làm trung tâm. Nhiều ngân hàng hiện đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), học máy (Machine Learning) trong phân tích hành vi, đánh giá khách hàng, từ đó cá nhân hóa sản phẩm, tối ưu hóa quy trình và tự động hóa hoạt động nghiệp vụ.

Tuy nhiên, để chuyển đổi số ngân hàng phát huy hiệu quả, các ngân hàng cần nhận diện các rủi ro, từ đó cập nhật chính sách bảo mật thường xuyên... nhằm bảo đảm quyền lợi của khách hàng và nâng cao uy tín.

Về phía đơn vị chuyển mạch thẻ, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thanh toán quốc gia Việt Nam (NAPAS) Nguyễn Hoàng Long cho biết, mạng lưới của đơn vị đã kết nối 68 ngân hàng, công ty tài chính, xử lý trung bình 35-36 triệu giao dịch mỗi ngày, tương đương 70 triệu lượt người sử dụng.

Năm 2025, NAPAS dự kiến đạt 11-12 tỷ giao dịch, chạm tới 1/3 dân số Việt Nam mỗi ngày. Hệ sinh thái thanh toán gồm thẻ VCCS, NAPAS 247, NAPAS Tap and Pay, VietQR, VietQR Global… đã bao phủ từ lĩnh vực giao thông công cộng đến dịch vụ công và VNeID. Đặc biệt, người dân ở thành phố lớn như thành phố Hồ Chí Minh đã có thể thanh toán vé metro bằng thẻ NAPAS và sắp tới sẽ mở rộng ra Hà Nội. NAPAS cũng kết nối VNeID với hệ thống ngân hàng, giúp người dân nhận tiền an sinh qua ứng dụng, như đợt Lễ Quốc khánh 2-9 vừa qua.

Về an toàn giao dịch, NAPAS phối hợp với Ngân hàng Nhà nước triển khai hệ thống SIMO, ứng dụng Big Data và AI để giám sát, cảnh báo gian lận, đồng thời thiết lập quy trình phối hợp truy vết dòng tiền giữa các ngân hàng.

Trên lĩnh vực hội nhập quốc tế, NAPAS đã hoàn tất kết nối thanh toán QR xuyên biên giới với Thái Lan, Lào, Campuchia và dự kiến mở chiều thanh toán cho du khách Trung Quốc vào Việt Nam trong năm 2025, trước khi mở ngược chiều vào năm 2026.