Kiểm soát khí thải phương tiện: Không thể chậm hơn nữa!

Báo động ô nhiễm môi trường từ khí thải phương tiện

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương về dự thảo Quyết định quy định về lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải ô tô lưu hành tại Việt Nam.

Cơ quan này đề xuất áp dụng quy chuẩn về khí thải mới gồm 5 mức, dự kiến triển khai áp dụng từ năm 2025. Đáng chú ý, Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh dự kiến sẽ áp dụng tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt hơn so với các tỉnh, thành phố khác.

Theo ông Lê Hoài Nam - Phó Cục trưởng Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Việt Nam hiện có hơn 70 triệu xe mô tô, xe gắn máy, nhiều năm qua, khí thải từ các nguồn giao thông khổng lồ này chưa được kiểm soát.

Một trong những giải pháp cải thiện chất lượng không khí rất quan trọng hiện nay là siết chặt các quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ.

Chỉ tính riêng tại Thủ đô Hà Nội hiện đã có tới hơn 8 triệu phương tiện giao thông với khoảng 1,1 triệu ô tô và 6,9 triệu xe máy. Cùng với trên 1 triệu phương tiện từ các địa phương khác thường xuyên lưu thông trên địa bàn.

Luật Thủ đô được Quốc hội thông qua vào tháng 6/2024, có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 cũng nêu khái niệm vùng phát thải thấp (LEZ) là khu vực được xác định để hạn chế phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường nhằm cải thiện chất lượng không khí.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương, ô nhiễm không khí hiện đang là một thách thức môi trường ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, sự phát triển kinh tế xã hội và sinh hoạt của người dân.

Ô nhiễm không khí cũng làm gia tăng gánh nặng bệnh tật, làm tăng các trường hợp nhập viện, tăng chi phí và thời gian điều trị. Từ đó làm tăng sức ép và quá tải tại các cơ sở y tế và ảnh hưởng đến chất lượng điều trị.

“Chúng ta muốn phát triển bền vững cần phải làm chủ việc cải thiện chất lượng không khí và chủ động bảo vệ, nâng cao sức khỏe toàn dân”, Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương đề cập.

Xây dựng giao thông văn minh, hiện đại

Các chuyên gia nhận định, phương tiện giao thông hiện nay chủ yếu sử dụng nhiên liệu hóa thạch như xăng, dầu. Quá trình hoạt động đã tạo nên nguồn phát thải chính gây ô nhiễm môi trường. Vì vậy cần sớm được kiểm soát hiệu quả.

Ông Nguyễn Văn Quyền - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam bày tỏ quan điểm, bản thân rất ủng hộ chủ trương kiểm định khí thải xe lưu hành; trong đó có kiểm định khí thải ô tô, xe máy.

Việc này góp phần không nhỏ vào đảm bảo môi trường cũng như sự phát triển bền vững của ngành vận tải.

Chuyên gia giao thông TS. Phan Lê Bình - Trường Đại học Việt Nhật cho biết, hàm lượng khí Nox (các hợp chất oxit nitơ gây nguy hiểm cho sức khoẻ con người) thải ra môi trường từ phương tiện giao thông là cực kỳ lớn.

Việc kiểm soát khí thải phương tiện đã được đề cập từ lâu và đến nay là vấn đề thực sự cấp thiết để hạn chế dần tình trạng ô nhiễm, tạo ra bầu không khí trong sạch hơn, ít ảnh hưởng xấu tới sức khoẻ của người dân.

Bên cạnh kiểm soát khí thải phương tiện, việc phát triển đồng bộ hạ tầng giao thông công cộng, kết nối các phương thức vận tải tàu điện, xe buýt, xe đạp công cộng,... và chuyển đổi phương tiện xanh cũng góp phần xây dựng giao thông xanh, văn minh, hiện đại.

Nhiều đơn vị vận tải đã chủ động chuyển đổi xanh từ ôtô chạy xăng dầu sang ôtô chạy điện. Hàng loạt tuyến buýt trên địa bàn Hà Nội được chuyển đổi sang xe buýt điện; Tập đoàn Mai Linh, Hãng G7 Taxi đã ký kết các hợp đồng để chuyển đổi sang sử dụng dụng taxi điện,...

Sự chuyển đổi này không chỉ giúp các doanh nghiệp tuân thủ các quy định về khí thải mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh ngày càng có nhiều khách hàng ưu tiên sử dụng phương tiện thân thiện với môi trường.

Giám đốc Trung tâm Quản lý và điều hành giao thông TP. Hà Nội Thái Hồ Phương chia sẻ, hướng tới mục tiêu xanh hóa hệ thống vận tải hành khách công cộng của Thủ đô, các tuyến buýt mở mới sẽ ưu tiên sử dụng xe năng lượng sạch.