Chung tay xây dựng và phát triển thị trường trái phiếu

Đạt nhiều kết quả khả quan

Báo cáo tại Hội nghị triển khai hoạt động thị trường trái phiếu năm 2023 do Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) phối hợp với Kho bạc Nhà nước (KBNN) tổ chức ngày 26/4/2023 cho thấy, hoạt động huy động vốn thông qua đấu thầu tại HNX duy trì tốt, ổn định, đảm bảo là kênh huy động vốn hiệu quả cho ngân sách nhà nước với 232.622 tỷ đồng huy động được trong năm 2022 và 104.873 tỷ đồng trong quý I/2023 (đạt 26,22% kế hoạch năm 2023).

Mặc dù chịu tác động từ một số yếu tố kinh tế chính trị trên thế giới như chiến tranh Nga –Ukraine, tăng trưởng kinh tế toàn cầu khó khăn, lạm phát cao và các ngân hàng trung ương tăng lãi suất điều hành tại một số nước, nhưng hoạt động phát hành TPCP vẫn đạt kết quả khả quan nhờ các yếu tố hỗ trợ trong nước như Chính phủ cam kết thực hiện các giải pháp hồi phục kinh tế, ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt.

Trên thị trường thứ cấp, quy mô niêm yết TPCP cuối năm 2022 đạt 1.685.944 tỷ đồng, tăng 11,56% so với năm 2021, tương đương 20,86% GDP năm 2021. Giá trị giao dịch TPCP trong năm đạt 1.916.341 tỷ đồng, tính bình quân, giá trị giao dịch đạt 7.696 tỷ đồng/phiên, giảm 31,53% so với năm 2021.

Trong đó, giá trị giao dịch thông thường (Outright) chiếm 56,97%, giá trị giao dịch mua bán lại (Repos) chiếm 43,03% tổng giá trị giao dịch toàn thị trường. Giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài đạt 29.009 tỷ đồng, chiếm 1,51% tổng giá trị giao dịch toàn thị trường.

Trong khi đó, thị trường TPDN đã có sự phát triển tương đối nhanh trong những năm gần đây và đạt được một số kết quả nhất định, chiếm khoảng 12,6% GDP năm 2022. Tuy nhiên, sau một thời gian phát triển nhanh, thị trường đã giảm sút về thanh khoản, năm 2022 phát hành TPDN riêng lẻ giảm 44,9% so với năm trước, đạt 337 nghìn tỷ đồng, và quý I/2023 chỉ đạt hơn 25 nghìn tỷ đồng.

Về kế hoạch phát triển thị trường trong năm 2023, thực hiện chỉ đạo của Bộ Tài chính, HNX và Trung tâm lưu ký Chứng khoán Việt Nam đang hoàn thiện những bước cuối cùng để có thể đưa hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ vào hoạt động trong tháng 6/2023 đáp ứng yêu cầu tại Nghị định số 153/2020/NĐ-CP và Nghị định số 65/2022/NĐ-CP.  

Ngày 10/2/2023, Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 12/2023/TT-BTC bổ sung một số điều của Thông tư số 107/2020/TT-BTC hướng dẫn giao dịch mua lại có kỳ hạn TPCP từ nguồn ngân quỹ nhà nước tạm thời nhàn rỗi của KBNN, trong đó bổ sung quy định KBNN mua lại TPCP tất cả các kỳ hạn và điều chỉnh một số quy định về điều kiện TPCP là tài sản đảm bảo, hợp đồng khung và phụ lục hợp đồng, thời gian chào thầu, tỷ lệ phòng vệ rủi ro, công thức tính giá.

Theo đó, HNX đã điều chỉnh hệ thống để mở rộng kỳ hạn còn lại của TPCP làm tài sản đảm bảo trong giao dịch mua lại có kỳ hạn với KBNN. Với những thay đổi này, Thông tư số 12/2023/TT-BTC sẽ góp phần khắc phục các bất cập hiện tại và hoàn thiện hơn các hoạt động nghiệp vụ đấu thầu trong thời gian tới.

Đồng tâm hiệp lực xây dựng và phát triển thị trường trái phiếu

Phát biểu tại hội nghị ông Nguyễn Hoàng Dương - Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tín dụng (Bộ Tài chính) đánh giá, thị trường TPDN còn một số yếu tố nội tại cần khắc phục về cơ cấu và chất lượng nhà đầu tư; có hiện tượng lợi dụng sự thông thoáng của pháp luật DN để phát hành TPDN với khối lượng lớn... Vì vậy, cần thúc đẩy hoạt động của các nhà đầu tư tổ chức, giảm nhà đầu tư cá nhân không chuyên nghiệp và tăng cường chất lượng cung cấp dịch vụ, tính tuân thủ và đạo đức nghề nghiệp của một số DN phát hành và tổ chức cung cấp dịch vụ.

Trong thời gian tới, các cơ quan quản lý sẽ tiếp tục triển khai một số giải pháp nhằm bình ổn thị trường, nâng tính thanh khoản và nâng cao hiệu quả giám sát để minh bạch thị trường và sẽ thực thi các biện pháp để các DN nâng cao tính công khai minh bạch trong huy động và sử dụng vốn, chủ động cung cấp thông tin cho nhà đầu tư; làm việc trực tiếp với DN có dư nợ TPDN đến hạn lớn, yêu cầu các DN có trách nhiệm đến cùng thanh toán đầy đủ nghĩa vụ trái phiếu cho nhà đầu tư; nâng cao hiệu quả quản lý giám sát.

Tại Hội nghị, các đại biểu cũng đã thảo luận về cơ chế phối hợp giữa KBNN và NHNN trong việc cung tiền qua kênh OMO để hiểu hơn về nghiệp vụ mua lại TPCP có kỳ hạn; các chính sách thu hút đầu tư nước ngoài của BTC và kế hoạch phát triển sản phẩm mới cho thị trường như trái phiếu xanh; thông tin về việc đăng ký, lưu ký, thanh toán TPDN riêng lẻ; chế độ kế toán, hướng dẫn về mẫu kiểm toán tình hình sử dụng tiền thu từ phát hành trái phiếu; cách thức tham gia hệ thống, chức năng của hệ thống giao dịch TPDN, thủ tục đăng ký lên giao dịch tập trung và việc phát triển tổ chức định mức tín nhiệm, và chuẩn hóa việc công bố thông tin của tổ chức phát hành TPDN.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, ông Phạm Hồng Sơn - Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đánh giá cao những nỗ lực của HNX và VSD trong việc đã gấp rút xây dựng hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ trong khoảng thời gian ngắn, trong bối cảnh các vấn đề về thị trường TPDN đang “nóng”.

Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhận định, thị trường TPCP và TPDN có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế của Đất nước, nên tất cả các bên liên quan gồm các cơ quan quản lý, cơ quan vận hành và thành viên thị trường cần đồng tâm hiệp lực xây dựng và phát triển thị trường này.

"Hy vọng sau khi hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ đi vào hoạt động trong tháng 6/2023 tới, thị trường sẽ ngày càng hoạt động hiệu quả, minh bạch, ổn định và phát triển bền vững", Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Phạm Hồng Sơn tin tưởng.