Sức hút từ những bản làng du lịch cộng đồng

Giải thưởng không chỉ là sự ghi nhận của quốc tế về điểm đến du lịch chất lượng, hấp dẫn, mà còn cho thấy nỗ lực của nhiều địa phương và cộng đồng dân tộc trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa, cũng như sự chuyên nghiệp hóa về dịch vụ để thu hút du khách.

Độc đáo các bản dân tộc làm du lịch

Đến nay, Việt Nam đã có 5 làng du lịch được UN Tourism công nhận là “Làng du lịch tốt nhất thế giới” gồm: Làng Tân Hóa (Quảng Trị), làng Thái Hải (Thái Nguyên), làng rau Trà Quế (Đà Nẵng), thôn Lô Lô Chải (Tuyên Quang) và Làng du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn (Lạng Sơn).

Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam Nguyễn Trùng Khánh đánh giá, việc Việt Nam có 5 làng du lịch cộng đồng được vinh danh “Làng du lịch tốt nhất thế giới” là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của chính sách phát triển du lịch nông thôn bền vững gắn với cộng đồng. Giải thưởng không chỉ là niềm tự hào của các địa phương, mà còn thể hiện sự ghi nhận xứng đáng của quốc tế đối với nỗ lực của Việt Nam trong việc giữ gìn và bảo tồn giá trị văn hóa bản địa; phát triển các loại hình du lịch mang tính cộng đồng, bền vững.

Đánh giá về sức hấp dẫn của những “làng du lịch tốt nhất thế giới” của Việt Nam, Chủ tịch Liên Chi hội Du lịch xanh Việt Nam Phùng Quang Thắng chia sẻ, đây là những làng du lịch cộng đồng mang những nét riêng, độc đáo, hấp dẫn du khách bởi văn hóa bản địa đậm nét, hòa cùng không gian thiên nhiên hoang sơ, thân thiện và xanh mát.

Nếu như làng Thái Hải đã tạo dựng được quần thể cư dân người Tày - Nùng với 30 ngôi nhà sàn được phục dựng giữa không gian xanh mướt của núi đồi, cỏ cây; thì thôn Lô Lô Chải lại hấp dẫn du khách với kiến trúc nhà trình tường độc đáo và văn hóa sống động của người dân tộc Lô Lô. Làng du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn nằm trong Khu di tích quốc gia đặc biệt Khởi nghĩa Bắc Sơn, thu hút du khách nhờ cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, văn hóa đậm đà bản sắc, đặc biệt là văn hóa Tày. Còn làng rau Trà Quế là điểm du lịch cộng đồng hấp dẫn khách quốc tế với những trải nghiệm nông nghiệp tại chỗ độc đáo và thân thiện…

Trước khi được vinh danh, những bản làng du lịch cộng đồng này đã thu hút nhiều du khách quốc tế muốn khám phá văn hóa độc đáo của các dân tộc thiểu số Việt Nam. Sau khi được vinh danh, các điểm đến này càng trở nên “hot” hơn. Bà Lê Thị Nga (làng Thái Hải) cho biết, có nhiều đoàn khách nước ngoài đã đến đây lưu trú đến 2 tuần.

Để du lịch cộng đồng phát triển bền vững

Theo Viện trưởng Viện Kinh tế Du lịch Nguyễn Anh Tuấn, Việt Nam có nhiều tiềm năng về cảnh quan thiên nhiên, tập tục và lối sống độc đáo, văn hóa ẩm thực phong phú… là cơ sở để phát triển loại hình du lịch cộng đồng. Du lịch cộng đồng không chỉ giúp người dân bảo vệ tài nguyên môi trường sinh thái, mà còn bảo tồn và phát huy các nét văn hóa độc đáo của địa phương.

Thực tế, ngoài 5 điểm du lịch cộng đồng được công nhận “Làng du lịch tốt nhất thế giới”, Việt Nam còn có nhiều điểm du lịch cộng đồng được vinh danh tại Giải thưởng Du lịch ASEAN như: Xóm Pom Coọng (Phú Thọ), điểm du lịch Thanh Toàn (Huế), làng Triêm Tây (Đà Nẵng), điểm du lịch Sin Suối Hồ (Lai Châu)…

Theo thống kê của Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, cả nước có khoảng 300 làng, bản, thôn, xóm có hoạt động du lịch cộng đồng với hơn 5.000 homestay, nhưng chỉ khoảng 2.000 cơ sở đạt chuẩn phục vụ du khách. Mô hình du lịch cộng đồng hiện đang phát triển mạnh và trở thành một trong những loại hình phát triển nhanh nhất tại Việt Nam. Tuy nhiên, sau gần 30 năm hình thành, du lịch cộng đồng một số nơi vẫn tồn tại hạn chế.

Phó Chủ tịch Hội Du lịch cộng đồng Việt Nam Vũ Văn Tuyên nhận định, loại hình này ở nhiều địa phương còn vận hành tự phát, thiếu đơn vị tư vấn, quản lý, dẫn tới khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên và văn hóa. Không ít mô hình thiếu bản sắc, kém sức hút, làm phá vỡ cảnh quan. Do đó, các địa phương cần có lực lượng nhân sự chuyên trách hỗ trợ người dân “cầm tay chỉ việc”.

Còn theo Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Rustic Hospitality Group Nguyễn Ngọc Bích, muốn phát triển du lịch cộng đồng bền vững phải có quy hoạch, định hướng rõ ràng. Các địa phương cần khảo sát kỹ lưỡng tiềm năng từng điểm đến để xây dựng mô hình phù hợp. Du lịch cộng đồng muốn phát triển bền vững phải khai thác được yếu tố bản địa và mang lại lợi ích kinh tế cho người dân.

Ở góc độ quản lý nhà nước, ngày 30-10 vừa qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 3222/QĐ-BVHTTDL phê duyệt Đề án Phát triển du lịch cộng đồng tại Việt Nam. Đề án nhấn mạnh việc phát triển du lịch cộng đồng bền vững, phù hợp chiến lược và quy hoạch du lịch; phát huy lợi thế tự nhiên, di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh; góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa và bảo vệ môi trường. Đây được xem là “kim chỉ nam” giúp các địa phương triển khai mô hình du lịch cộng đồng hiệu quả, tăng sức hút cho du lịch Việt Nam.