Phát hiện 'rồng biển' mõm kiếm 193 triệu năm tuổi ở Anh

Một loài bò sát biển cổ đại mới, từng sống cùng thời với khủng long, vừa được xác định dựa trên bộ xương hóa thạch gần như hoàn chỉnh được tìm thấy trên Bờ biển kỷ Jura của Vương quốc Anh.

Mẫu vật có niên đại từ đầu kỷ Jura

Theo nghiên cứu công bố ngày 10/10 trên tạp chí Papers in Palaeontology, loài mới này được đặt tên Xiphodracon goldencapsis, có chiều dài khoảng 3 mét khi còn sống, với hốc mắt lớn và mõm dài, hẹp, có hình dạng như một thanh kiếm.

Mẫu vật có niên đại từ đầu kỷ Jura, thuộc thời kỳ Pliensbachian, khoảng 193 - 184 triệu năm trước. Việc phân tích hóa thạch này giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về giai đoạn tiến hóa quan trọng của loài ichthyosaur.

Nhà sưu tập hóa thạch Chris Moore đã phát hiện bộ xương vào năm 2001 tại Golden Cap, khu vực nổi tiếng trên Bờ biển Kỷ Jura dài 154 km ở hạt Dorset, bên bờ eo biển Vương quốc Anh.

Không lâu sau đó, hóa thạch được bán cho Bảo tàng Hoàng gia Ontario ở Canada, nơi nó được lưu giữ và chỉ mới được nghiên cứu chi tiết gần đây.

Dean Lomax, đồng tác giả nghiên cứu kiêm nhà cổ sinh vật học, chia sẻ: "Tôi nhớ mình đã nhìn thấy bộ xương lần đầu tiên vào năm 2016".

Ông nói thêm: "Lúc đó, tôi biết nó bất thường, nhưng tôi không ngờ nó lại có ý nghĩa lớn đến vậy trong việc giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự thay đổi phức tạp của hệ động vật trong thời kỳ Pliensbachian.".

Tên chi mới, Xiphodracon, là sự kết hợp của hai từ Hy Lạp là "xiphos" (nghĩa là kiếm) và "dracon" (nghĩa là rồng), gợi đến biệt danh “rồng biển” của ichthyosaur. Tên loài, "goldencapsis", được đặt theo Golden Cap, địa điểm trên Bờ biển Kỷ Jura nơi hóa thạch này được phát hiện.

Manh mối về sự sống và cái chết của “rồng biển”

Ngoài việc xác định danh tính loài, hóa thạch này còn tiết lộ về cách sống và cái chết của sinh vật.

Theo đồng tác giả Erin Maxwell, xương chi và răng bị biến dạng cho thấy dấu hiệu bị thương hoặc mắc bệnh nghiêm trọng khi con vật còn sống. Trong khi đó, hộp sọ dường như đã bị cắn từ một loài săn mồi lớn, có thể là một ichthyosaur khác lớn hơn, qua đó hé lộ nguyên nhân cái chết.

Phát hiện về X. goldencapsis cũng giúp làm sáng tỏ sự chuyển đổi lớn trong tiến hóa của ichthyosaur đầu kỷ Jura. Mặc dù các nhà khoa học đã tìm thấy nhiều hóa thạch ichthyosaur từ trước và sau kỷ Pliensbach, nhưng hai nhóm này có rất ít loài chung, cho thấy một sự chuyển đổi lớn xảy ra trong thời kỳ Pliensbach - một giai đoạn mà hóa thạch ichthyosaur cực kỳ hiếm.

Theo Lomax, loài ichthyosaur mới được phát hiện này "có quan hệ họ hàng gần với các loài cuối kỷ Jura sớm" một chi tiết quan trọng giúp xác định thời điểm chuyển đổi quần thể động vật sớm hơn dự kiến. Nói cách khác, sự biến động này có thể đã xảy ra ngay từ đầu kỷ Pliensbachian.

Tuy nhiên, nguyên nhân gây ra sự thay đổi lớn này vẫn là một ẩn số đối với các nhà khoa học.

Hiện nay, hóa thạch Xiphodracon goldencapsis đang được trưng bày tại Bảo tàng Hoàng gia Ontario, nơi du khách có thể chiêm ngưỡng “rồng biển” mang hình dáng thanh kiếm này.