Độc đáo hành trình gốm Việt: Từ Thăng Long đến Phú Xuân

Sáng 18-12, Trung tâm Hoạt động Văn hóa – Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám phối hợp với Bảo tàng Lịch sử thành phố Huế giới thiệu trưng bày chuyên đề “Từ Thăng Long đến Phú Xuân – Hành trình gốm Việt” tại Khu Thái học, thuộc Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám.

Sự kiện là hoạt động ý nghĩa trong chuỗi kỷ niệm 65 năm kết nghĩa giữa thành phố Hà Nội và Huế (1960–2025). Trưng bày chuyên đề “Từ Thăng Long đến Phú Xuân – Hành trình gốm Việt” là một hành trình khám phá, giới thiệu đến công chúng những giá trị lịch sử, văn hóa đặc sắc của hai vùng đất Thăng Long (Hà Nội) và Phú Xuân (Huế) trong tiến trình lịch sử và sự hình thành nghề gốm ở hai vùng kinh đô xưa.

Chuyên đề trưng bày tôn vinh sự hòa quyện giữa văn hóa cung đình và văn hóa dân gian, đặc biệt là nghệ thuật chế tác gốm Bát Tràng của cư dân Thăng Long và gốm Phước Tích của cư dân Phú Xuân. Qua đó, làm nổi bật nét đặc trưng truyền thống, sự đổi mới trong từng công đoạn sản xuất của hai dòng gốm nổi tiếng một thời và còn lưu truyền cho đến ngày nay.

TS Lê Xuân Kiêu, Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa – Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám, cho biết trưng bày chuyên đề lần này không chỉ là cơ hội để công chúng và du khách trong nước, quốc tế biết đến những tác phẩm gốm sứ của hai làng nghề nổi tiếng, có thêm những cảm nhận sâu sắc về giá trị văn hóa lâu đời của cư dân Việt, mà còn là dịp để khẳng định tinh thần đoàn kết, tình yêu quê hương, đặc biệt là mối quan hệ mật thiết giữa Hà Nội và Huế trong lịch sử đất nước – hai trái tim cùng chung nhịp đập của tình yêu Tổ quốc. Qua đó, tiếp tục phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, góp phần cùng đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Trưng bày còn là dịp để công chúng cảm nhận sâu sắc về dòng chảy liên tục của văn hóa Việt Nam, nơi những tinh hoa được hun đúc từ hai trung tâm văn hóa lớn, kết tinh trong từng dáng gốm, lớp men và dấu ấn tài hoa của người thợ. Qua đó, sự kiện góp phần lan tỏa tinh thần gắn kết vùng miền, khẳng định giá trị bền vững của truyền thống và tiếp nối ý nghĩa sâu xa của tinh thần “một dân tộc – một cội nguồn”.

Thông qua trưng bày “Từ Thăng Long đến Phú Xuân – Hành trình gốm Việt”, chúng tôi mong muốn tôn vinh giá trị của các làng nghề truyền thống, đồng thời làm nổi bật mạch kết nối văn hóa chung, góp phần lan tỏa tinh thần kết nghĩa giữa Hà Nội và Huế trong các giai đoạn lịch sử. Đây cũng là dịp để công chúng hiểu rõ hơn về vai trò và giá trị của di sản công nghiệp thủ công trong đời sống hôm nay, từ đó nâng cao ý thức gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc” – TS Lê Xuân Kiêu nói.

Không gian trưng bày được xây dựng như một hành trình văn hóa, nơi hai dòng gốm truyền thống gặp gỡ và đối thoại: gốm Bát Tràng của Thăng Long – Hà Nội và gốm Phước Tích của Phú Xuân – Huế. Mỗi dòng gốm là một câu chuyện về đất và người, đi cùng năm tháng.

Ở không gian Gốm Bát Tràng – Di sản ngàn năm của Thăng Long – Hà Nội, trưng bày giới thiệu sơ lược lịch sử hình thành và phát triển của làng gốm Bát Tràng qua các triều đại, làm nổi bật những đặc trưng về công thức, kỹ thuật tạo hình, phương pháp sử dụng nhiệt trong kỹ thuật nung… tạo nên thương hiệu của gốm Bát Tràng.

Không gian Gốm Phước Tích – Tinh hoa từ đất của cư dân Phú Xuân – Huế trưng bày gốm Phước Tích theo dòng chảy lịch sử của vùng đất Thuận Hóa – Phú Xuân; giới thiệu hệ thống di sản kiến trúc làng cổ Phước Tích, quy trình làm gốm thủ công truyền thống, cùng những giá trị lịch sử, văn hóa và kinh tế mà dòng gốm này từng mang lại cho vùng đất kinh đô xưa.