Sinh viên vi phạm chồng vi phạm, có thể buộc thôi học

Không chỉ dừng ở việc liệt kê chế tài, dự thảo cho thấy một thay đổi đáng chú ý trong tư duy quản lý: Đặt “trách nhiệm” của sinh viên ở trung tâm, thay cho cách tiếp cận thiên về “ý thức” trước đây.

Dự thảo gồm 5 chương, 40 điều, điều chỉnh toàn diện các nội dung từ quản lý, hỗ trợ, đánh giá rèn luyện đến khen thưởng, kỷ luật và trách nhiệm của các chủ thể liên quan trong môi trường đại học.

Theo dự thảo, sinh viên vi phạm có thể bị áp dụng một trong bốn hình thức kỷ luật: Khiển trách, cảnh cáo, đình chỉ học tập có thời hạn và buộc thôi học.

Điểm mới nằm ở nguyên tắc xử lý vi phạm đồng thời: Nếu sinh viên có nhiều hành vi vi phạm cùng lúc, mỗi hành vi đều được xem xét và hình thức kỷ luật sẽ tăng nặng thêm một mức so với hành vi nghiêm trọng nhất, trừ trường hợp đã ở mức buộc thôi học.

Với các trường hợp tái phạm trong thời gian thi hành kỷ luật, dự thảo quy định rõ việc áp dụng hình thức kỷ luật cao hơn một bậc, căn cứ vào tính chất, mức độ của hành vi vi phạm mới.

Cách tiếp cận này nhằm chấm dứt tâm lý “vi phạm cho xong”, đồng thời khẳng định kỷ luật không mang tính hình thức mà gắn chặt với trách nhiệm cá nhân.

Dự thảo cũng mở ra cơ chế rút gọn quy trình kỷ luật trong những trường hợp hành vi vi phạm đã được quy định rõ trong nội quy, quy chế hoặc pháp luật.

Khi có đủ chứng cứ, hiệu trưởng có thể ra quyết định kỷ luật mà không cần thực hiện đầy đủ trình tự thủ tục thông thường. Quy định này được đánh giá là giúp xử lý kịp thời, tránh kéo dài, đồng thời tăng tính nghiêm minh trong môi trường học đường.

Không chỉ dừng ở xử phạt, dự thảo Thông tư gắn chặt kỷ luật với đánh giá rèn luyện. Sinh viên bị khiển trách sẽ không được xếp loại rèn luyện quá mức khá; từ cảnh cáo trở lên, kết quả rèn luyện không vượt quá mức trung bình.

Sinh viên bị đình chỉ học tập sẽ không được đánh giá rèn luyện trong thời gian đình chỉ; sinh viên bị buộc thôi học không được đánh giá kết quả rèn luyện.

Cách thiết kế này cho thấy quan điểm nhất quán: kỷ luật không chỉ là chế tài, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình học tập, xét học bổng, xét tốt nghiệp và cơ hội nghề nghiệp sau này.

Song hành với việc tăng kỷ luật, dự thảo mở rộng các nội dung hỗ trợ sinh viên. Nhà trường được khuyến khích xây dựng các mô hình tư vấn học tập, hỗ trợ đồng đẳng; tư vấn, giới thiệu việc làm thêm an toàn, phù hợp, không gây ảnh hưởng tiêu cực đến việc học và sức khỏe.

Dự thảo cũng nhấn mạnh vai trò tư vấn tâm lý, hỗ trợ sinh viên trong phòng ngừa, nhận diện và giải quyết các khó khăn về học tập, sức khỏe thể chất – tinh thần và các mối quan hệ xã hội; đồng thời tạo điều kiện để sinh viên tiếp cận tín dụng học tập, học bổng, miễn giảm học phí, chỗ ở, thủ tục cư trú.

Đáng chú ý, nhà trường được yêu cầu phối hợp với công an cấp xã và các cơ quan liên quan để kết nối, cập nhật dữ liệu dân cư, phục vụ công tác quản lý sinh viên ngoại trú.

Dự thảo Thông tư thể hiện rõ định hướng xây dựng môi trường giáo dục đại học phù hợp với kinh tế số và hội nhập quốc tế. Nội dung giáo dục chính trị, tư tưởng được thiết kế theo hướng nuôi dưỡng tinh thần trách nhiệm, ý thức lập nghiệp, khát vọng cống hiến, giúp sinh viên từng bước hình thành năng lực của công dân toàn cầu.

Các nội dung giáo dục pháp luật, kỹ năng được đẩy mạnh theo hướng số hóa, chú trọng kỹ năng số, khởi nghiệp, phòng chống tệ nạn xã hội, đồng thời phát triển các kỹ năng nền tảng như tư duy phản biện, giao tiếp, làm việc nhóm, ngoại ngữ và liên văn hóa.