Bí quyết chinh phục môn Sinh học thi tốt nghiệp Trung học phổ thông

Bám sát nội dung cốt lõi của môn học

Bước sang học kỳ II, học sinh vừa học theo chương trình quy định; vừa có các tiết hướng dẫn rà soát, tổng hợp kiến thức, xen kẽ tiết ôn tập theo chủ đề sau mỗi phần nội dung để học sinh bao quát kiến thức cơ bản, rèn kỹ năng tổng hợp kiến thức theo chủ đề, ôn luyện nâng cao…

Vì vậy, học sinh xây dựng đề cương ôn tập song song với tiến độ dạy học để khi xong chương trình lớp 12 là có một đề cương ôn tập hoàn chỉnh như cẩm nang. Trong đó sắp xếp theo chủ đề, bám sát nội dung cốt lõi. Đây sẽ là tài liệu chính cho các em ôn tập trước khi thi.

Thí sinh cũng cần ôn tập các nội dung kiến thức liên quan, tiếp nối ở lớp 10, 11 theo hướng khai thác, vận dụng nội dung đã học, đáp ứng theo các mức độ: nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao.

Ôn có trọng tâm, tận dụng sơ đồ tư duy

Học sinh cần ôn tập vững kiến thức nền tảng. Đặc biệt, trong giai đoạn nước rút, cần ôn luyện có trọng tâm, không ôn lan man. Khi đã có nền tảng vững chắc mới bắt đầu ôn tới bài tập nâng cao hơn.

 “Không học thuộc lòng kiểu học vẹt”, học sinh có thể lập bảng hay làm sơ đồ tư duy để ghi nhớ. Các em làm ngay sau các chương trong chương trình thi sẽ không bị dồn về cuối; đồng thời chủ động có tổng kết để hệ thống nội dung đã học, sau đó ôn tập theo chuyên đề, dạng bài.

Thi tốt nghiệp theo hình thức trắc nghiệm nhưng khi ôn tập, học sinh vẫn nên rèn luyện cách trình bày các bài tự luận chặt chẽ, vì đó là cách luyện tư duy để nắm vững  bản chất của bài học. Khi “gốc” chắc mới luyện đề trắc nghiệm để có sự nhanh nhạy, khả năng tập trung, biết phân bố thời gian hợp lý…

Những năm gần đây đề thi đều bám sát kiến thức, kỹ năng cơ bản. Tuy nhiên, học sinh lớp 12 sẽ phải ôn tập 6/8 môn học để thi tốt nghiệp và sử dụng kết quả tuyển sinh, chưa kể còn tham gia các kỳ thi riêng của trường đại học nên khối lượng kiến thức, môn học phải ôn tập rất lớn.

Vì thế, các em cần có kế hoạch khoa học, phù hợp với sức khoẻ, điều kiện thực tế. Tự học, tự chủ động hệ thống kiến thức theo dạng đề cương, sơ đồ, công thức vắn tắt rồi luyện đề tổng hợp là lộ trình hiệu quả học sinh cần triển khai trong giai đoạn ôn tập. 

Chia nhỏ nhiệm vụ, tạo lịch trình học tập

Có một lịch chi tiết về những gì cần hoàn thành mỗi ngày chắc chắn sẽ cung cấp cho học sinh cơ sở để đạt được mục tiêu của mình. Việc lưu giữ một lượng nhỏ thông tin tại một thời điểm sẽ dễ dàng hơn và không tốn nhiều thời gian. Học sinh sẽ cảm thấy thoải mái hơn rất nhiều vì không phải “nhồi nhét” lượng kiến thức quá lớn. 

Các em có thể phân chia thời gian của mình cho từng phần, điều này giúp kiểm soát được những gì đang học một cách hiệu quả. Những khoảng nghỉ nhỏ giữa các phần cho phép bộ não được thư giãn và thêm động lực để tiếp tục.

Một trong những cách học vô cùng hiệu quả là tạo lịch trình học tập rõ ràng. Duy trì một lịch trình nghiêm ngặt là yếu tố quan trọng để thành công. Vì vậy, kỷ luật tự giác là quan trọng. Lập thời gian biểu rõ ràng mỗi ngày/tuần để học và nghiên cứu tài liệu.

Duy trì việc học tập đều đặn

Khi tình hình dịch diễn biến khó lường, có thể các em sẽ phải nghỉ học để phòng dịch. Nhưng đừng nên để điều này làm ảnh hưởng đến kế hoạch ôn luyện của mình. Hãy bật chế độ học tập trực tuyến ngay tại nhà và cố gắng tuân thủ theo lộ trình ôn thi. Hãy tự nhủ rằng mình vẫn có thể ôn tập tốt dù ở nhà hay đến trường vì chất lượng ôn tập phụ thuộc nhiều vào kỷ luật và phương pháp học của các em chứ không phải là địa điểm học.

Dù học trên lớp hay online tại nhà, học sinh nên giữ vững tinh thần tự giác học tập, dù không có sự kiểm soát của giáo viên. Khi học trực tuyến, không có ai bên cạnh rất dễ bị sao nhãng thậm chí lười không muốn học. Vì vậy việc tự giác, giữ động lực cho bản thân là cần thiết nếu do dịch bệnh học sinh phải ôn tập và học online. 

Có thể khó tập trung khi tham gia học trực tuyến nếu học sinh có một tài khoản mạng xã hội đang mở trong một tab khác trên máy tính của mình. Vì vậy khi các em làm bài tập trên lớp học online hay nghe giảng, hãy tránh duyệt Internet, kiểm tra email và những thứ gây xao nhãng khác.

Giai đoạn ôn tập và nước rút, nhiều học sinh thường tránh xa mạng xã hội. Nhưng điều này lại là thiệt thòi vì học sinh không thể tiếp cận với kho tư liệu phong phú. Có nhiều thầy cô “livestream” phương pháp ôn tập, cách làm bài rất hay mà học sinh có thể tham khảo. Ngoài ra, có rất nhiều hội nhóm chia sẻ bài tập, đề thi và các lưu ý hay.

Vì thế, học sinh 12 nên tham gia vào một số nhóm học trên Facebook. Và giai đoạn ôn thi, mỗi học sinh có thể tìm cho mình một người bạn đồng hành cùng học, cùng vạch ra mục tiêu và nỗ lực thực hiện. Điều đó sẽ tạo ra động lực để cả hai cùng phấn đấu.

Sự thành công của học trực tuyến còn phụ thuộc vào sự giao tiếp giữa các bạn cùng lớp. Để kết nối, hãy tham gia các cuộc thảo luận trực tuyến và tạo bài đăng. Các em cũng có thể thành lập một nhóm học tập để hỗ trợ nhau trong suốt quá trình ôn tập và thi thử.

Tích cực luyện đề

Cần tích cực luyện đề, đặc biệt là luyện đề trực tuyến, vì những đề này vừa mang tính thời sự lại vừa có sự khống chế về thời gian để rèn kỹ năng cũng như sự cân đối thời gian khi làm bài thi thật.

Các em nên tham dự một vài cuộc thi thử sau khi đã hoàn thành chương trình và ôn tập đầy đủ, giúp làm quen với cấu trúc đề thi, rèn luyện kỹ năng làm bài thi… nhưng không nên lạm dụng “thi thử” trong giai đoạn ôn tập. Cần ôn luyện từ gốc để vững cơ bản, từ đó mới luyện tập bằng cách vận dụng kiến thức vào bài tập, đề thi.

Luôn mang theo bên mình một cuốn sổ riêng, ghi lại tất cả bài tập khó và công thức tính nhanh của cả 3 môn học theo khối khi luyện đề cần chú ý và đọc lại khi rảnh rỗi.

Ăn uống, nghỉ ngơi, tập thể dục rất quan trọng 

Trong mùa dịch, việc ăn uống khoa học và tập thể dục đều đặn để đảm bảo sức khoẻ càng quan trọng hơn nhiều lần. Ngoài việc ăn uống đủ chất, các em nên bổ sung thêm nhiều loại thực phẩm giàu vitamin để tăng cường sức đề kháng.

Tập thể dục vẫn được xem là phương pháp đơn giản mà hiệu quả để nâng cao sức khỏe và giúp giữ tinh thần lạc quan trong mùa dịch khó khăn. Ngoài ra, các em cũng nên chú ý uống đủ nước mỗi ngày và nên uống từng ngụm nước nhiều lần trong ngày để luôn làm ẩm vùng hầu họng.