Ngăn chặn tình trạng ép mua bảo hiểm qua ngân hàng

Bảo đảm đồng bộ, khả thi, không có kẽ hở

Tại phiên thảo luận của Quốc hội sáng 18/11 về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã tiếp thu, giải trình, làm rõ nhiều ý kiến đại biểu nêu.

Thảo luận về dự thảo Luật, đại biểu Hà Sỹ Đồng - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị đề nghị làm rõ khái niệm và thời hạn sản phẩm bảo hiểm tử kỳ. Về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, doanh nghiệp phi nhân thọ được triển khai bảo hiểm phi nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe có thời hạn dưới 1 năm và bảo hiểm tử kỳ thời hạn dưới 1 năm. Bộ trưởng nhấn mạnh, bảo hiểm tử kỳ ngắn hạn không liên quan tới các rủi ro tử vong ở sản phẩm bảo hiểm khác, là nghiệp vụ đơn giản, đã phổ biến tại Việt Nam hơn 20 năm và cũng được áp dụng ở nhiều quốc gia như Nhật Bản, Singapore, Indonesia, Hàn Quốc.

Do thị trường hiện có 20 nghiệp vụ bảo hiểm thuộc 3 loại hình nhân thọ, phi nhân thọ, sức khỏe, việc chỉ quy định khái niệm của một nghiệp vụ như đề xuất của đại biểu tại Luật sẽ chưa đảm bảo được tính toàn diện. Do đó, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục xây dựng hướng dẫn chi tiết tại nghị định, thông tư để các doanh nghiệp dễ thực hiện.

Quan tâm đến vấn đề bán chéo sản phẩm và bảo hiểm qua ngân hàng, đại biểu Hà Sỹ Huân - Đoàn Đại biểu Quốc hội Thái Nguyên cho rằng, việc cho phép đại lý bảo hiểm bán chéo các loại bảo hiểm nếu được quản lý tốt sẽ giúp giảm chi phí xã hội trong đào tạo, cấp chứng chỉ, tổ chức mạng lưới và đáp ứng yêu cầu đa dạng của khách hàng. Người dân có thể được tư vấn và tổng thể bảo hiểm sức khỏe, tài sản, nhân thọ, tai nạn... trong một lần giao dịch.

Tuy nhiên, việc bán chéo bảo hiểm phải có điều kiện, giới hạn và có cơ chế giám sát chặt chẽ nhằm đảm bảo chất lượng tư vấn, tránh xung đột lợi ích và rủi ro cho người dân. Đại biểu cũng đề nghị đặt hoạt động kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng trong khuôn khổ pháp lý chặt chẽ, có giám sát thực chất và có chế tài nghiêm minh.

Làm rõ vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thẳng thắn nhìn nhận thời gian qua có tình trạng nhân viên ngân hàng tư vấn kèm theo bán bảo hiểm, gây nhầm lẫn giữa sản phẩm ngân hàng và sản phẩm bảo hiểm, thậm chí ghi nhận một số trường hợp ép mua. Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo quyết liệt nhằm chấm dứt tình trạng này.

Luật Tổ chức tín dụng nghiêm cấm tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và nhân viên gắn việc bán bảo hiểm không bắt buộc với sản phẩm dịch vụ ngân hàng dưới mọi hình thức. Luật Kinh doanh bảo hiểm cũng cấm đe dọa, cưỡng ép giao kết hợp đồng bảo hiểm. Song song với đó, quy định tư vấn phải ghi âm nhằm tăng minh bạch trong hoạt động đại lý. "Bộ Tài chính đã và sẽ tiếp tục tiến hành kiểm tra, xử lý sai phạm và trình các cấp có thẩm quyền, ban hành các quy định nhằm ngăn chặn tình trạng này", Bộ trưởng khẳng định.

Về hoạt động thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực bảo hiểm, Bộ trưởng cho biết dự thảo Luật giữ nguyên quy định hiện hành và chỉ bổ sung thẩm quyền của Bộ Tài chính trong một số nội dung chưa được quy định tại Luật Thanh tra và Nghị định năm 2017, đảm bảo không chồng chéo trong quy định pháp luật. Quy định trong dự thảo Luật thể hiện rõ ràng, minh bạch, đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan quản lý nhà nước trong quản lý, giám sát, kiểm tra chuyên ngành và xử lý vi phạm hành chính, phù hợp thông lệ quốc tế.

Bộ trưởng khẳng định nhiều lĩnh vực khác như thuế cũng đang thực hiện kiểm tra chuyên ngành thay cho thanh tra, với hàng nghìn cuộc kiểm tra mỗi năm; lĩnh vực bảo hiểm cũng tương tự như vậy và không gây chồng chéo. Tuy nhiên, Bộ Tài chính sẽ tiếp thu ý kiến đại biểu để tiếp tục rà soát, bảo đảm đồng bộ, khả thi, không có kẽ hở trong quá trình thực hiện.

Áp dụng mô hình vốn trên cơ sở rủi ro

Vấn đề áp dụng mô hình vốn trên cơ sở rủi ro cũng được nhiều đại biểu quan tâm. Làm rõ nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, trước năm 2022, doanh nghiệp bảo hiểm áp dụng biên khả năng thanh toán - yêu cầu vốn cố định hiện chỉ còn một số nước Đông Nam Á áp dụng.

Để tiệm cận với các chuẩn mực thông lệ quốc tế, Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 yêu cầu áp dụng mô hình vốn trên cơ sở rủi ro từ năm 2028. Tuy nhiên, qua giám sát thực tế, Bộ Tài chính đánh giá việc yêu cầu chuyển đổi ngay từ năm 2028 là khó khả thi, khi doanh nghiệp cần thời gian chuẩn bị về tài chính, nhân lực, công nghệ thông tin và cơ quan quản lý cũng cần củng cố dữ liệu, hệ thống tính toán.

Vì vậy, dự thảo Luật lần này cho phép doanh nghiệp áp dụng song song hai mô hình đến hết năm 2030, và từ năm 2031 chỉ áp dụng mô hình vốn trên cơ sở rủi ro. Bộ trưởng cho biết sẽ tiếp thu ý kiến của đại biểu Ngô Xuân Thân và Lê Thu Hà để rà soát thời hạn, cố gắng áp dụng một mô hình theo thông lệ quốc tế trong thời gian sớm nhất.

Bộ trưởng cũng cho biết sẽ tiếp thu, hoàn thiện dự thảo Luật trên cơ sở ý kiến đại biểu Nguyễn Hữu Thông về việc bỏ yêu cầu xác nhận “không vi phạm nghiêm trọng pháp luật nước sở tại” đối với chủ đầu tư nước ngoài khi xin cấp phép tại Việt Nam.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, mục tiêu sửa đổi lần này chỉ tập trung vào những vấn đề cần thiết, cấp bách, cắt giảm và đơn giản hóa điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Các nội dung khác Bộ Tài chính ghi nhận để tiếp tục nghiên cứu trong sửa đổi tổng thể Luật thời gian tới.

Với các nội dung thuộc văn bản quy định chi tiết như nghị định, thông tư, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục rà soát, đề xuất sửa đổi; đồng thời tăng cường giám sát, kiểm tra trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm. Bộ trưởng khẳng định Bộ Tài chính sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Quốc hội để tiếp thu tối đa, hoàn thiện dự thảo Luật với chất lượng tốt nhất trình Quốc hội thông qua.