Còn thiếu kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa sau công bố hợp quy

Còn chồng chéo quản lý giữa các bộ, ngành

Tại phiên họp cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, vấn đề công bố hợp quy được Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm, thảo luận.

Báo cáo việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, dự thảo Luật đã quy định mở rộng việc sử dụng chung các kết quả đánh giá sự phù hợp làm cơ sở cho hoạt động công bố hợp quy. Bên cạnh đó, dự thảo Luật quy định miễn thực hiện công bố hợp quy đối với sản phẩm hàng hóa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu quản lý chất lượng theo quy định của pháp luật chuyên ngành để doanh nghiệp chỉ tuân thủ một quy trình, thay vì phải thực hiện hai quy trình như hiện nay.

“Để giảm thiểu tối đa thủ tục hành chính, chi phí cho doanh nghiệp, đẩy mạnh số hóa thủ tục đăng ký bản công bố hợp quy, dự thảo Luật đã chỉnh lý quy định về đăng ký hợp quy theo hướng tối giản. Theo đó, tổ chức, cá nhân chỉ cần thông báo công bố hợp quy trên cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng”, ông Lê Quang Huy nói.

Trước những ý kiến đề nghị bỏ quy định về công bố hợp quy, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải đề nghị không nên, mà chỉ điều chỉnh nội dung về thủ tục công bố hợp quy theo hướng rà soát, cập nhật hệ thống tiêu chuẩn một cách nhanh, hài hòa với quy chuẩn quốc tế và đặc biệt phải “điện tử hóa” quy trình công bố hợp quy.

“Bản thân quy định công bố hợp quy có rất nhiều lợi ích, như bảo đảm chất lượng, an toàn sản phẩm, nhất là hàng hóa ảnh hưởng đến sức khỏe, môi trường, bảo vệ người tiêu dùng, lợi ích công cộng và tạo sân chơi bình đẳng, tránh gian lận thương mại. Những bất cập hiện nay là do việc tổ chức thực hiện gây phiền hà cho doanh nghiệp, chồng chéo quản lý giữa các bộ, ngành, thiếu minh bạch và có thể phát sinh tiêu cực, thiếu kiểm tra sau công bố hợp quy”, bà Nguyễn Thanh Hải nói và cho rằng qua những vụ việc sữa giả, gạo giả, thuốc giả gần đây, không thể bỏ việc công bố hợp quy.

Bên cạnh đó, các ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị nghiên cứu, bổ sung nội dung về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong việc kiểm tra định kỳ, đột xuất đối với các tiêu chuẩn cơ sở đã được công bố, có quyền yêu cầu chỉnh sửa, thu hồi hoặc xử lý vi phạm.

Phân định rõ mức độ rủi ro của sản phẩm, hàng hóa

Báo cáo việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, dự thảo Luật đã bổ sung quy định sản phẩm hàng hóa có mức độ rủi ro cao, việc truy xuất nguồn gốc là bắt buộc do Bộ quản lý ngành, lĩnh vực xác định và có lộ trình thực hiện, bảo đảm tính khả thi, phù hợp với năng lực của doanh nghiệp và đặc thù phát triển của từng ngành hàng. Các sản phẩm hàng hóa còn lại (hàng hóa có mức độ rủi ro trung bình, thấp) không bắt buộc áp dụng quy định truy xuất nguồn gốc.

Dự thảo Luật đã bổ sung quy định về hoạt động khảo sát chất lượng sản phẩm hàng hóa, thiết lập cơ sở pháp lý cho hoạt động khảo sát chất lượng sản phẩm hàng hóa nhằm phát hiện sớm dấu hiệu vi phạm, nguy cơ mất an toàn hoặc không phù hợp trên thị trường, hỗ trợ cảnh báo, điều chỉnh chính sách và nâng cao hiệu quả giám sát chất lượng hàng hóa trên thị trường, làm căn cứ cho hậu kiểm có trọng điểm.

Thảo luận tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đề nghị việc quy định nguyên tắc phân loại và quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa cần bảo đảm dễ hiểu, dễ làm, dễ thực hiện.

“Làm sao để thấy rõ mức độ rủi ro trung bình và rủi ro cao là khác nhau thì nội dung quy định nguyên tắc quản lý cũng phải tương ứng… Chúng ta đã chuyển sang quản lý theo mức độ rủi ro và nếu quy định không rõ ràng, gây mập mờ thì càng nguy hiểm”, Phó Chủ tịch Quốc hội nói.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cũng đề nghị rà soát và làm rõ trách nhiệm của các bộ, ngành liên quan trong việc cấp phép sản xuất, nhập khẩu và kiểm soát chất lượng hàng hóa. Đồng thời, đề nghị giao một cơ quan chủ trì chịu trách nhiệm toàn diện trong quá trình này, thay vì phân tán trách nhiệm.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng đề nghị tiếp tục rà soát dự thảo Luật để bảo đảm thống nhất về chính sách, nhất là vấn đề liên quan đến việc công bố hợp quy. “Trường hợp nào thì phải công bố, trường hợp nào tự công bố, trường hợp nào được miễn công bố nhằm bảo đảm rành mạch chính sách”, ông Hoàng Thanh Tùng nói.

Phát biểu kết luận các phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị các cơ quan hữu quan tiếp tục tiếp thu ý kiến tại phiên họp nhằm hoàn thiện các dự thảo Luật, trình Quốc hội xem xét thông qua tại đợt 2 của kỳ họp thứ chín.