Doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận tín dụng xanh với lãi suất ưu đãi

Như vậy, nhiều doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận tín dụng xanh với lãi suất ưu đãi.

Dư nợ tín dụng xanh tăng 9,4%

Theo thông báo của Văn phòng Chính phủ về cuộc họp Ban Chỉ đạo triển khai Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, Bộ Tài chính sẽ trình nghị định hướng dẫn chính sách hỗ trợ lãi suất thông qua các quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách. Ngân hàng Nhà nước trình nghị định hướng dẫn hỗ trợ lãi vay 2% với các dự án xanh, tuần hoàn, đáp ứng tiêu chuẩn ESG, thông qua các ngân hàng thương mại.

Thông tin từ Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuối tháng 10, dư nợ tín dụng xanh đạt khoảng 744.000 tỷ đồng, tăng 9,4% và chiếm gần 4,2% dư nợ nền kinh tế. Dư nợ này tập trung chủ yếu vào năng lượng tái tạo - năng lượng sạch (hơn 37%) và nông nghiệp xanh (gần 27%).

Trong đó, nhiều món vay dành cho đánh giá rủi ro môi trường, xã hội, cho thấy hoạt động cho vay đối với các dự án xanh, kinh tế tuần hoàn, ESG đã được thúc đẩy tích cực và ngành Ngân hàng cũng đã có nhiều nỗ lực đưa tín dụng xanh đến với doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, các ngân hàng thương mại cũng đẩy mạnh huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu ESG. Điển hình là Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), cũng như một số tổ chức tín dụng khác đã rất tích cực triển khai và tăng trưởng dư nợ tín dụng xanh khá cao.

Bản thân các tổ chức tín dụng đã tăng cường hợp tác quốc tế nhằm huy động vốn ưu đãi từ các định chế tài chính quốc tế như ADB, AFD, đồng thời nâng cao năng lực quản trị, hoàn thiện quy trình nội bộ, học hỏi mô hình quản lý rủi ro tín dụng xanh, và thành lập ban quản lý dự án chiến lược phát triển bền vững và ESG.

Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực song theo Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng, TS. Nguyễn Quốc Hùng Việt Nam cần 368 tỷ USD (tương đương 6,8% GDP/năm) đến năm 2050 để đạt phát thải ròng bằng 0, đòi hỏi phải có cơ chế thu hút vốn trong và ngoài nước hiệu quả.

Bên cạnh đó, tốc độ tăng trưởng tín dụng xanh đạt 20%/năm, cao hơn mức tăng trưởng tín dụng toàn ngành, nhưng dư nợ tín dụng xanh mới chiếm 4,2% tổng dư nợ toàn nền kinh tế… cho thấy vẫn còn quá nhỏ. Trái phiếu xanh cũng chỉ được phát hành khiêm tốn, với 1,16 tỷ USD trong 5 năm, so với nhu cầu 20 tỷ USD/năm. Bởi vậy, lĩnh vực này được đánh giá là còn nhiều tiềm năng cho các ngân hàng khác thác về tín dụng.

Cần xây dựng lộ trình đồng bộ

Câu hỏi đặt ra là cần làm gì để thúc đẩy tín dụng xanh? Theo các chuyên gia, việc hỗ trợ lãi suất cho khu vực tư nhân là then chốt để vượt qua rào cản chi phí ban đầu của các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, quy trình tái chế, xử lý chất thải, nông nghiệp thông minh hay giao thông xanh.

Khi chi phí vốn được giảm bớt, doanh nghiệp sẽ có động lực tái cấu trúc dòng vốn theo hướng xanh hơn, tạo tín hiệu thị trường mạnh mẽ cho đầu tư bền vững. Thế nhưng, việc thẩm định và giám sát dự án xanh cần phải được thực hiện chặt chẽ, bởi dự án được ưu đãi lãi suất không chỉ cần đáp ứng tiêu chí môi trường, mà cần bảo đảm khả năng tạo dòng tiền, hiệu quả tài chính, phương án trả nợ rõ ràng và khả năng thu hồi vốn. Đây là điều kiện quan trọng bảo đảm hỗ trợ lãi suất được sử dụng đúng mục tiêu.

Về phía doanh nghiệp, nhiều ý kiến cho biết, mức hỗ trợ 2% là ưu đãi đủ lớn để cân bằng rủi ro ban đầu của các dự án xanh, đặc biệt là các dự án năng lượng tái tạo quy mô vừa và nhỏ. Các doanh nghiệp cũng có chung kiến nghị, Ngân hàng Nhà nước rà soát quy trình, thủ tục bảo đảm đơn giản, thuận tiện cho doanh nghiệp. Đồng thời, quy định rõ điều kiện xác định của địa phương nào có thẩm quyền xem xét, hỗ trợ lãi suất là nơi dự án được triển khai hay nơi đặt trụ sở chính/chi nhánh của doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh...

Về phía Ngân hàng Nhà nước, Phó Thống đốc Đoàn Thái Sơn thông tin, Ngân hàng Nhà nước đang hoàn thiện dự thảo Nghị định hỗ trợ lãi suất 2%/năm từ ngân sách đối với khoản vay triển khai dự án xanh hoặc kinh tế tuần hoàn.

Đối tượng thụ hưởng là doanh nghiệp khu vực tư nhân, hộ và cá nhân kinh doanh, không bao gồm doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp FDI. Cơ chế này kết hợp với quy định về danh mục phân loại xanh của Chính phủ được kỳ vọng tạo “bộ khung kép” cho chuyển đổi xanh, thúc đẩy hành động của các doanh nghiệp trong lĩnh vực này. Cùng với đó, Ngân hàng Nhà nước cũng hỗ trợ các tổ chức tín dụng tìm kiếm nguồn tài trợ, hỗ trợ kỹ thuật để nâng cao năng lực cán bộ ngân hàng về tài chính xanh.

Tuy nhiên, để khơi thông nguồn vốn tín dụng xanh, cần sự phối hợp từ các bộ, ngành trong việc xây dựng lộ trình đồng bộ chính sách hỗ trợ (thuế, phí, vốn, kỹ thuật, thị trường, quy hoạch) cho các ngành xanh; phát triển thị trường trái phiếu xanh và thị trường carbon nội địa; đề xuất cơ chế hỗ trợ tổ chức tín dụng tiếp cận nguồn vốn dài hạn, ưu đãi quốc tế để cung cấp tín dụng xanh.