Cuộc khủng hoảng danh tính của đảng Cộng hòa

Dù chiến thắng ở Hạ viện Mỹ vào ngày 16/11 có thể mang lại niềm vui cho các đảng viên Cộng hòa, sự thất vọng về cuộc bầu cử giữa kỳ vẫn đang lan rộng. Và việc ông Donald Trump gấp rút tuyên bố tái tranh cử tổng thống càng khiến nội bộ đảng Cộng hòa thêm bối rối về con đường phía trước.

Cùng lúc đó, cuộc tranh luận xoay quanh khả năng giành lại các trung tâm quyền lực ngày càng trở nên căng thẳng. Các đảng viên Cộng hòa đang bất đồng về cách giành lại sự ủng hộ từ cử tri độc lập và cử tri dao động.

Một số cho rằng nhóm cử tri này sợ hãi chủ nghĩa cực đoan của ông Trump, do đó đảng Cộng hòa cần những gương mặt mới. Ngược lại, số khác cho rằng đảng Cộng hòa vẫn chưa đủ "Trump".

Các đảng viên Cộng hòa cũng đối mặt với câu hỏi: Liệu ảnh hưởng của ông Trump có thể khiến họ một lần nữa hoạt động kém hiệu quả trong cuộc bầu cử sắp tới hay không?

Đảng Cộng hòa có còn cần ông Trump?

Cựu Phó tổng thống Mike Pence, một ứng viên tiềm năng khác, ngày 16/11 cũng cho biết người Mỹ đang tìm kiếm "lãnh đạo mới giúp đoàn kết đất nước chúng ta dựa trên lý tưởng (chung), phản ánh sự tôn trọng mà người Mỹ luôn dành cho nhau".

"Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ có những lựa chọn tốt hơn so với người bạn cũ của tôi", ông Pence nói với CNN, ám chỉ cựu Tổng thống Trump.

Cuộc chạy đua cho vị trí tổng thống năm 2024 vốn đã gây xôn xao. Và triển vọng tranh cử của các ứng viên như Thống đốc bang Florida Ron DeSantis càng làm dấy lên những đồn đoán trong giới lãnh đạo đảng Cộng hòa.

Sau cuộc bầu cử giữa kỳ, một số nhà tài trợ lớn đã kêu gọi đảng Cộng hòa rời bỏ ông Trump, trong đó có ông trùm truyền thông Rupert Murdoch. Tờ New York Post của ông Murdoch chế nhạo cựu tổng thống với tiêu đề "Người đàn ông của Florida ra thông báo", đăng trên trang nhất hôm 16/11, một ngày sau bữa tiệc của ông Trump ở Florida.

Ông Trump trong bữa tiệc ở Mar-a-Lago, Florida, hôm 15/11. Ảnh: Reuters.

Mức độ chỉ trích, và thậm chí là chế giễu, đối với ông Trump sau sự kiện tại Mar-a-Lago cho thấy một dấu hiệu bất thường, báo hiệu sự thay đổi lớn hơn trong thái độ với cựu tổng thống - người sắp tranh cử lần thứ ba.

"Rất nhiều người đang tìm kiếm một điều gì đó mới mẻ, hoặc ít nhất, họ không chắc muốn gặp ông Donald Trump lần thứ ba", Scott Jennings, chiến lược gia của đảng Cộng hòa và là nhà phân tích chính trị của CNN, cho biết.

Song đây không phải lần đầu những dấu hiệu này xuất hiện. Sau nhiều bê bối, kể cả cuộc bạo động Đồi Capitol vào ngày 6/1/2021, đảng Cộng hòa vẫn vội vã xoa dịu ông Trump trước khi sức ảnh hưởng của ông thực sự bị thách thức.

Theo CNN, không thể phủ nhận ông Trump đã tạo ra nhiều thay đổi trong đảng Cộng hòa. Trước khi ông đến, đảng Cộng hòa đã chứng kiến cuộc đấu tranh giữa các nhà hoạt động cơ sở cấp tiến và lực lượng bảo thủ sâu sắc. Hiện nay, đảng này theo đuổi chủ nghĩa dân túy và hoạt động hiệu quả hơn, nhờ ông Trump.

Tuy nhiên, sự bất hòa nội bộ đang gia tăng khi việc ông Trump trở lại tiêu điểm dường như đã ảnh hưởng đến cuộc bầu cử giữa kỳ.

Ngoài ra, nếu muốn một ứng viên có thái độ cứng rắn về vấn đề nhập cư, thẳng thừng đáp trả báo chí, xem nhẹ các chuyên gia và nhà khoa học, các cử tri chỉ trước đây chỉ có thể tìm thấy phong thái này ở ông Trump. Nhưng giờ đây, họ có nhiều lựa chọn hơn, với những ứng viên tiềm năng và nhà lập pháp kế thừa phong cách của cựu tổng thống.

CNN nhận định trong thời gian tới, đảng Cộng hòa có thể tiếp nối chủ nghĩa Trump mà không cần ông Trump. Và thời gian sẽ trả lời liệu điều này có làm suy yếu quyền lực của gương mặt đại diện đảng Cộng hòa một thời hay không.

Trong khi đó, một số nhà tài trợ của đảng này đã đưa ra lựa chọn của họ.

Chẳng hạn, vào ngày 16/11, Giám đốc điều hành Blackstone Stephen Schwarzman - người từng ủng hộ ông Trump, đã ngầm bác bỏ khả năng tài trợ cho cựu tổng thống, do nỗi ám ảnh về cuộc bầu cử năm 2020.

"Nước Mỹ làm tốt hơn khi các nhà lãnh đạo nhìn vào ngày hôm nay và ngày mai, thay vì ngày hôm qua", ông Schwarzman nói với CNN. "Đã đến lúc đảng Cộng hòa chuyển sang một thế hệ lãnh đạo mới. Và tôi dự định ủng hộ một trong số họ trong các cuộc bầu cử tổng thống sơ bộ".

Một nhà tài trợ lớn khác - ông Ken Griffin của Citadel - gần đây cũng cho biết sẽ đứng về phía ông DeSantis nếu vị thống đốc Florida tranh cử vào năm 2024.

Tranh cãi

Động thái từ các nhà tài trợ này đang làm rõ nét hơn cuộc tranh cãi giữa những thành viên cấp cao về chiến thuật của đảng Cộng hòa.

"(Cựu) Tổng thống Trump đã thua ba trận liên tiếp và nếu muốn chiến thắng, chúng ta cần một nhà lãnh đạo mới", Thượng nghị sĩ Utah Mitt Romney, ứng viên tổng thống của đảng Cộng hòa năm 2012, cho biết.

Cựu Thống đốc bang New Jersey Chris Christie, đối thủ một thời và cũng là đồng minh của ông Trump, cũng đổ lỗi cho cựu tổng thống về kết quả giữa kỳ đáng thất vọng.

Cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo, một ứng viên tiềm năng khác cho cuộc đua năm 2024, dường như cũng chỉ trích ông Trump trên Twitter: "Chúng ta cần sự nghiêm túc và ít ồn ào hơn".

Ông Mitch McConnell - lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện. Ảnh: Reuters.

Sự chia rẽ do ông Trump tạo ra là thách thức lớn nhất đối với vai trò lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện của ông Mitch McConnell. Ông đã phải chịu những lời chỉ trích chưa từng có về năng lực quản lý khi đối đầu với Thượng nghị sĩ của Florida Rick Scott.

Cựu Hạ nghị sĩ Peter King, thành viên đảng Cộng hòa từ Long Island, cũng đổ lỗi cho ông Trump vì đã chỉ trích chính các đồng minh, theo New York Times.

"Việc tự quảng cáo cho bản thân và các cuộc công kích của ông ấy nhằm vào đảng viên Cộng hòa, bao gồm Ron DeSantis và Mitch McConnell, chịu trách nhiệm phần lớn cho việc không có làn sóng đỏ", ông nói. "Chúng ta không thể cho phép sự trung thành mù quáng với ông Trump quyết định số phận của đảng".

Hạ viện mới do đảng Cộng hòa tiếp quản vào tháng 1/2023 cũng sẽ ảnh hưởng mạnh mẽ đến định hướng tương lai và kết quả hoạt động của đảng này trong cuộc bầu cử năm 2024.

Các nghị sĩ tại Hạ viện mới có thể là một vũ khí chính trị đáng giá với ông Trump. Họ có thể giúp các đồng minh cực đoan nhất của cựu tổng thống tại Quốc hội có nhiều thời gian hơn để đưa ra các chính sách và chiến thuật.

Và ông Kevin McCarthy, lãnh đạo phe thiểu số của đảng Cộng hòa tại Hạ viện, cũng cần cựu tổng thống. Nếu muốn trở thành chủ tịch Hạ viện Mỹ, ông McCarthy cần sự ủng hộ từ các đồng minh của ông Trump - những người nắm giữ quyền lực khổng lồ trong Hạ viện mới.

Vì vậy, trong khi cuộc tranh luận về tương lai của đảng tiếp diễn ở những nơi khác, Hạ viện Mỹ vẫn sẽ ủng hộ ông Trump. Và ảnh hưởng của điều này đến triển vọng của đảng Cộng hòa sẽ chỉ trở nên rõ ràng trong một cuộc bầu cử khác, vào năm 2024.